Αθήνα, 14 Μαρτίου 2023
Προσφώνηση
προέδρου της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής,
κ. Μάξιμου Χαρακόπουλου
στον υφυπουργό Μετανάστευσης της Σουηδίας, κ. Anders Hall
Κύριε υφυπουργέ,
Με ιδιαίτερη χαρά σας καλωσορίσω εσάς και τη συνοδεία σας στην Ελλάδα. Εύχομαι να έχετε καλή διαμονή στην Αθήνα. O καιρός είναι εξαιρετικός και προσφέρεται για επίσκεψη στον ιερό βράχο της Ακρόπολης. Ελπίζω να έχετε τον χρόνο να επισκεφθείτε το Μουσείο της Ακρόπολης, που πρόσφατα δέχθηκε τα θραύσματα της ζωφόρου του Παρθενώνα, που επεστράφησαν από τα μουσεία του Βατικανού ως μια κίνηση καλής θελήσεως από τον πάπα Φραγκίσκο. Μακάρι να αποτελέσει παράδειγμα και για το Βρετανικό Μουσείο, στο οποίο εδώ και πολλές δεκαετίες βρίσκονται κλαπέντα γλυπτά του Παρθενώνα.
Χαιρόμαστε ιδιαίτερα που έχουμε εδώ στην ελληνική βουλή εκπροσώπους από την Σουηδία, μια χώρα με την οποία διατηρούμε στενούς φιλικούς δεσμούς. Ιδίως από την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας, όπου στην χώρα σας, πρότυπο δημοκρατίας, ελευθερίας και προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, βρήκαν ασφαλές καταφύγιο πολλοί συμπατριώτες μου, μεταξύ αυτών και πολιτικοί
.
Αλλά και σήμερα είναι πολλοί οι Έλληνες μετανάστες που ζουν ενταγμένοι πλήρως στο κοινωνικό και πολιτισμικό ιστό της Σουηδίας, διατηρώντας πάντα ζωντανή την επαφή με την πρώτη πατρίδα τους.
Κύριε υφυπουργέ,
Η επίσκεψή σας στην Αθήνα, πραγματοποιείται σε μια δύσκολη στιγμή για εμάς. Καθώς όπως γνωρίζετε πριν από μερικές ημέρες συνέβη ένα τρομακτικό σιδηροδρομικό δυστύχημα, στο οποίο 57 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, στην πλειοψηφία τους νέοι. Αυτό το τραγικό γεγονός μας έχει συνταράξει όλους και είμαστε ακόμη υπό την επήρεια της θλίψης που προκάλεσε.
Ερχόμενος, τώρα, στο θέμα, για το οποίο και επισκέπτεστε την Ελλάδα, θα ήθελα ξεκινώντας να υπενθυμίσω ότι πριν από 3 μήνες, στις 17 Δεκεμβρίου του 2022, βρέθηκα στη Στοκχόλμη, ως πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής των Ελλήνων, μαζί με τον γραμματέα της Επιτροπής, τον κ. Στάθη Κωνσταντινίδη, στο πλαίσιο ενημέρωσης για τις ελληνικές θέσεις επί του μεταναστευτικού και προσφυγικού ζητήματος εν όψει της σουηδικής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το πρώτο εξάμηνο του 2023. Και θέλω για μια ακόμη φορά να ευχαριστήσω για την φιλοξενία και την προσοχή με την οποία μας άκουσαν οι αρμόδιες επιτροπές του σουηδικού κοινοβουλίου.
Σήμερα από την Αθήνα, θα επαναλάβω και πάλι το ζήτημα όπως το αντιμετωπίζει η Ελλάδα αλλά και τις βασικές μας θέσεις για την διαχείρισή του από τα κράτη μέλη της ΕΕ, ενόψει της συμφωνίας για το νέο Σύμφωνο για το Άσυλο και την Μετανάστευση.
Κατ’ αρχάς θεωρούμε ότι η επιτυχής κατάληξη των διαβουλεύσεων για το Σύμφωνο, που θα ικανοποιεί όλα τα κράτη μέλη και θα δίνει πειστικές απαντήσεις γι’ αυτό το τόσο καυτό πρόβλημα για όλη την ΕΕ, θα συμβάλλει και στην ενίσχυση της ευρωπαϊκής ενότητας, θα επιταχύνει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, θα μειώσει τις υπονομευτικές φυγόκεντρες τάσεις, οι οποίες δυστυχώς, έχουν αυξηθεί την τελευταία δεκαετία. Γι αυτό όλοι πρέπει να εργαστούμε, με συνέπεια, με αποφασιστικότητα και κυρίως έχοντας ευήκοα ώτα, ακούγοντας δηλαδή όλες τις πλευρές. Ώστε να υπάρξουν και οι ιδανικές ισορροπίες.
Κάποιος θα πει ότι αυτό είναι αδύνατο. Ότι τα υποκειμενικά συμφέροντα και οι εσωτερικοί πολιτικοί συσχετισμοί δεν επιτρέπουν την ιδανική επίλυση. Έχουμε, όμως, ένα παράδειγμα, πρόσφατο μάλιστα, που ακυρώνει αυτή την αμφιβολία.
Μιλώ για τη διαχείριση του προσφυγικού ζητήματος που προέκυψε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, μετά τη ρωσική εισβολή. Σε ελάχιστο χρόνο, βρέθηκαν και οι λύσεις και οι συναινέσεις με τον Κοινό Ευρωπαϊκό Χώρο Προστασίας. Πρόκειται για μια εμπειρία που δεν πρέπει να μείνει ανεκμετάλλευτη. Όσον αφορά στην Ελλάδα, μέχρι τις 31.01.2023 έχουν χορηγηθεί 21.964 Άδειες Προσωρινής Προστασίας, σε ουκρανούς πρόσφυγες, εκ των οποίων η πλειονότητα αφορά σεγυναίκες (69%).
Κύριε υφυπουργέ,
Όπως τόνισα και στη Στοκχόλμη, η Ελλάδα έχει μια ιδιομορφία, λόγω της γεωγραφίας. Βρίσκεται στο σύνορο της Ευρώπης, γειτνιάζει ουσιαστικά και με την Ασία και με την Αφρική. Τα σύνορά της είναι και εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης. Τα μεταναστευτικά ρεύματα που βλέπουν την Ευρώπη ως γη της επαγγελίας πρέπει να περάσουν από την χώρα μας. Η πλειοψηφία τους δεν έρχονται για να μείνουν εδώ. Έρχονται για να πάνε αλλού, ιδίως στον πλουσιότερο βορρά. Το ερώτημα, όμως, είναι ότι σε αυτήν την περίπτωση η Ελλάδα, όπως άλλωστε και οι άλλες χώρες των εξωτερικών ευρωπαϊκών συνόρων, τι πρέπει να πράξουν; Δυστυχώς, είδαμε πλειστάκις στο παρελθόν, να μένουμε μόνοι μας, με ελάχιστη βοήθεια, ή με μικρή αλληλεγγύη από πολλά κράτη μέλη, τα οποία οχυρώνονται από την γεωγραφική τους θέση.
Αυτή η μυωπική στάση πρέπει να αλλάξει. Κι αυτή η αλλαγή πρέπει να αποτυπωθεί στο κοινό ευρωπαϊκόσύστημα ασύλου και μετανάστευσης, που θα βασίζεται στην απαιτούμενη συμμετρία μεταξύ αλληλεγγύης και δίκαιης κατανομής ευθυνών. Και ελπίζουμε ότι θα υπάρξει συναίνεση επί του Συμφώνου πριν από το τέλος της τρέχουσαςνομοθετικής περιόδου, όπως συμφωνήθηκε στον κοινό Οδικό Χάρτη των Προεδριών του Συμβουλίου της ΕΕ με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2022. Και περιμένουμε από την Σουηδική Προεδρία να συνεχίσει να δείχνει αυτό το αμέριστο ενδιαφέρον για την επιτυχή κατάληξη του διαλόγου.
Από πλευράς μας, όμως, θα πρέπει να επισημάνω ακόμη δύο σημεία που πιστεύω ότι χρειάζονται ιδιαίτερη προσοχή. Το ένα είναι το φαινόμενο τρίτες χώρες να χρησιμοποιούν το μεταναστευτικό ζήτημα για την προώθηση πολιτικών στόχων. Εμείς, δυστυχώς αντιμετωπίζουμε αυτό το πρόβλημα εκ μέρους της γειτονικής μας Τουρκίας. Η Άγκυρα απροκάλυπτα στο παρελθόν εργαλειοποίησε τις μεταναστευτικές ροές με σκοπό να εκβιάσει την ίδια την ΕΕ. Επίσης, η Τουρκία δεν εφαρμόζει συστηματικά την Κοινή Δήλωση που έχει υπογράψει με την ΕΕ από το 2016 για τις επιστροφές. Αυτές οι συμπεριφορές δεν μπορεί να μένουν χωρίς απάντηση. Η ΕΕ έχει τη δυνατότητα, μέσω των οικονομικών εργαλείων της, να στείλει το σωστό μήνυμα.
Το δεύτερο σημείο είναι η ανάγκη σοβαρής ευρωπαϊκής παρέμβασης στις περιοχές προέλευσης των μεταναστών. Κι αυτό σημαίνει τόσο μια πολιτική κινήτρων και αντικινήτρων για τις επιστροφές, όσο πρωτίστως πολιτικές ανάπτυξης, ώστε οι άνθρωποι να μην φεύγουν από τις εστίες τους. Δυστυχώς, η Ευρώπη δεν είναι παρούσα όσο θα έπρεπε σε πολλές καυτές περιοχές του πλανήτη. Όπως για παράδειγμα στη Συρία, η οποία όπως και η Τουρκία πλήγηκε πρόσφατα από τους καταστροφικούς σεισμούς. Ασφαλώς υπάρχουν πολιτικά εμπόδια για μια εντονότερη παρουσία. Όμως αν δεν υπάρξουν παρεμβάσεις είναι βέβαιο ότι σύντομα από αυτές τις περιοχές θα έχουμε νέα καραβάνια μεταναστών.
Με αυτές τις σκέψεις να σας καλωσορίσω και πάλι και να ευχηθώ σύντομα να αρθούν τα εμπόδια που η Τουρκία θέτει στην ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, ώστε σύντομα να σας υποδεχθούμε στην ατλαντική συμμαχία.