Μόσχα, 26 Οκτωβρίου 2021

Ομιλία του Μάξιμου Χαρακόπουλου
στο 7ο Διεθνές Χριστιανικό Φόρουμ στην Μόσχα
στην θεματική ενότητα
«Διάλογος των θρησκειών στην αντιμετώπιση απειλής της πανδημίας»

Κυρίες και κύριοι σύνεδροι,

Χαίρομαι ιδιαίτερα που για μια ακόμη φορά βρίσκομαι μαζί σας, σε αυτό το σημαντικό χριστιανικό φόρουμ, το οποίο, πλέον έχει καταστεί θεσμός. Ελπίζω και εύχομαι την επόμενη χρονιά, έχοντας αφήσει πίσω μας την δοκιμασία της πανδημίας, οι συμμετοχές να είναι ακόμη περισσότερες.
Κυρίες και κύριοι,
Χωρίς αμφιβολία η πανδημία του κόβιντ 19 αποτέλεσε ένα ιστορικό σοκ πλανητικών διαστάσεων.
Η γενιά μας γνώριζε μόνον από τα βιβλία τις μεγάλες πανδημίες του παρελθόντος όπως την μαύρη πανώλη ή μαύρος θάνατος του 14ου αιώνα, με τα 100 έως 200 εκατομμύρια νεκρούς, αλλά και την πιο πρόσφατη ισπανική γρίπη του 1918.
Ανεξαιρέτως, οι πολίτες όλου του κόσμου, σε ανατολή και δύση, σε βόρειο και νότιο ημισφαίριο, βρεθήκαμε ξαφνικά αντιμέτωποι με την ίδια απειλή.
Η τραγωδία των ανθρώπων που έχαναν τη ζωή τους από τον θανατηφόρο ιό και οι έκτακτες συνθήκες διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης δεν αποτελούσαν πλέον ειδήσεις μερικών λεπτών στα δελτία ειδήσεων, όπως προηγουμένως, και αφορούσαν μακρινές χώρες.
Η ψευδαίσθηση της μόνιμης ασφάλειας που βίωνε, ιδιαίτερα ο άνθρωπος των λεγόμενων ανεπτυγμένων χωρών, έπαψε να υφίσταται.
Η κάθε μία και ο κάθε ένας, ανεξαρτήτου εθνικότητας, θρησκείας, φύλου, ηλικίας και κοινωνικής τάξης βρέθηκε ευάλωτος απέναντι σε αυτόν τον σχεδόν αόρατο εχθρό, με την άγνωστη προέλευση.
Η ανθρωπότητα, ως εκ τούτου έπρεπε να προσαρμοστεί στις δεδομένες συνθήκες και να διεξάγει έναν ιδιόμορφο πόλεμο.
Ιδιόμορφο διότι οι μάχες που έπρεπε να δοθούν επέβαλαν τη συμμετοχή όλων των δυνάμεών μας.
Τόσο σε συλλογικό όσο και σε ατομικό επίπεδο.
Κατά αρχάς τα κράτη, που έπρεπε να αναπροσανατολίσουν τα υγειονομικά τους συστήματα, ώστε να ανταπεξέλθουν στην αφόρητη πίεση που ασκούσε η διάδοση των κρουσμάτων.
Και ταυτόχρονα, να πάρουν μέτρα περιοριστικά ώστε να ανακόψουν αυτήν τη διάδοση. Μέτρα που ίσως να φαίνονταν σκληρά, ιδίως στην πρώτη φάση της πανδημίας, αλλά εκ των υστέρων, φάνηκε ότι ήταν απολύτως αναγκαία.
Και επιπλέον, έπρεπε με στοχευμένα οικονομικά μέτρα να στηριχθούν οι κοινωνίες από την αναστολή των παραγωγικών διαδικασιών.
Ταυτόχρονα, κλήθηκε η επιστημονική κοινότητα να σπεύσει για την ανακάλυψη των εμβολίων που θα δημιουργούσαν τείχος ανοσίας έναντι του ιού. Και αυτό επετεύχθη, σε πρωτόγνωρα γρήγορο διάστημα.
Τέλος, έπρεπε οι ίδιοι οι πολίτες να αναπτύξουν στο ύψιστο την ατομική ευθύνη τους τόσο στην τήρηση των μέτρων αυτοπροστασίας, όσο και με την λήψη των εμβολίων.
Η όποια επιτυχία καταγράφεται ως σήμερα, είναι αποτέλεσμα του αποτελεσματικού συνδυασμού όλων των παραπάνω.
Την ίδια ώρα, η δοκιμασία μας οδήγησε σε ορισμένα σημαντικά συμπεράσματα, που οφείλουμε να αξιοποιήσουμε στην περαιτέρω πορεία της ανθρωπότητας και μετά την πανδημία.
Το πρώτο είναι ότι οφείλουμε να σεβαστούμε την συνύπαρξη της θρησκείας και της επιστήμης. Το διάστημα αυτό διαπιστώσαμε κάποιες υπερβολές που προκάλεσε η μη τήρηση των ορθών ισορροπιών.
Είδαμε δηλαδή συνανθρώπους μας να αμφισβητούν την επιστήμη και τα επιτεύγματά της, διότι εναπόθεταν την ελπίδα τους για σωτηρία αποκλειστικά στο θείο.
Λησμόνησαν όμως ότι όπως έλεγαν οι αρχαίοι Έλληνες: συν Αθηνά και χέρι κίνει. Ο Θεός βοηθά, ναι. Αλλά πρέπει και εσύ να κάνεις κάτι.
Ο άνθρωπος είναι προικισμένος με την λογική του, για να μπορέσει να επιτελέσει το ρόλο του. Κι αυτό είναι ένα θείο δώρο, που το χρησιμοποιούμε για να εξελισσόμαστε συνέχεια.
Δεν έρχεται η λογική ως αντίπαλος του μεταφυσικού συναισθήματος. Δυστυχώς, και στην Ελλάδα, και στη Ρωσία και στη Σερβία έφυγαν πρόωρα πολλοί άνθρωποι της εκκλησίας, μοναχοί, μοναχές, ιερείς, ιεράρχες, λόγω αυτής της πλάνης.
Το ίδιο θα έλεγα ότι ισχύει και για όσους υπέρμαχους της αποκλειστικότητας της επιστήμης απαξιώνουν το μεταφυσικό συναίσθημα των ανθρώπων και εν γένει τις θρησκείες. Άρα λοιπόν, επιβάλλεται να βρούμε την χρυσή τομή, την ορθή ισορροπία, την συμπληρωματική σχέση των δύο.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να κάνω ειδική μνεία σε ανθρώπους της εκκλησίας που εμπράκτως προώθησαν το πρόγραμμα του εμβολιασμού, σώζοντας, κυριολεκτικά ζωές, μεταξύ των πιστών. Στην πατρίδα μου, την Λάρισα, έχουμε την τύχη να μας ποιμαίνει ένας τέτοιος φωτισμένος ιεράρχης, ο Λαρίσης και Τυρνάβου Ιερώνυμος, ο οποίος επιτελεί ένα, πραγματικά αξιομνημόνευτο και θαυμαστό έργο.
Το δεύτερο συμπέρασμα είναι ότι η ανθρωπότητα για να επιλύσει τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει οφείλει να συνεργαστεί σε κάθε επίπεδο. Αυτό που συνέβη στην πανδημία, πρέπει να συμβεί και για την κλιματική αλλαγή, την παγκόσμια φτώχεια, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τις περιφερειακές αναταραχές, τις μεταναστευτικές ροές.
Ο κόσμος μας είναι πλέον πολύ μικρός. Κάθε εξέλιξη σε έναν τόπο, σε μια περιοχή, σε μια χώρα, μπορεί να επηρεάσει ολόκληρο τον πλανήτη.
Για την προώθηση αυτής της συνεργασίας οι θρησκείες έχουν να επιτελέσουν καθοριστικό ρόλο. Έχοντας ως στόχο την στήριξη των πιο αδύναμων, την άμβλυνση των ανισοτήτων αλλά ταυτόχρονα την πνευματική και ηθική ανάταση του ανθρώπου, σε συνθήκες ειρήνης και αλληλεγγύης, οι θρησκείες μπορούν να συμβάλλουν θετικά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Και είναι εξαιρετικά ελπιδοφόρο ότι έχουμε ήδη καταγεγραμμένες τέτοιες γόνιμες πρωτοβουλίες.
Ανάμεσα σε αυτές συγκαταλέγω και όσες προωθεί η Διακοινοβουλευτική Συνέλευση Ορθοδοξίας της οποίας έχω την τιμή να είμαι Γενικός Γραμματέας. Ήδη έχουμε θεμελιώσει ισχυρούς δεσμούς συνεργασίας με τους Καθολικούς Νομοθέτες, και με άλλα χριστιανικά δόγματα και ομολογίες, αλλά και με τον Ισλαμικό κόσμο, όπως για παράδειγμα την παγκόσμια Μουσουλμανική Λίγκα, που εδρεύει στην Μέκκα, και την Ισλαμική Διάσκεψη.
Τα βήματα που έχουμε διανύσει ως σήμερα προς την κατεύθυνση της επίτευξης κοινών στόχων μας γεμίζουν αισιοδοξία και προσδοκούμε ότι συν τω χρόνω οι σχέσεις μας θα εμβαθύνονται και η αμοιβαία εμπιστοσύνη θα αυξάνεται, διαψεύδοντας όσους έχουν μιλήσει ή και επιδιώκουν έναν μελλοντικό κόσμο σύγκρουσης πολιτισμών και θρησκειών.