Βουκουρέστι, 8 Δεκεμβρίου 2022

Ομιλία ΓΓ ΔΣΟ δρος Μάξιμου Χαρακόπουλου
στην ελληνική πρεσβεία Βουκουρεστίου
στην παρουσίαση του βιβλίου «Το ελληνικό Βουκουρέστι»

Κυρία πρέσβη,
εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι σήμερα εδώ στο Βουκουρέστι, στο σπίτι της Ελλάδος, στην ελληνική πρεσβεία, για να χαιρετίσω την παρουσίαση του βιβλίου “Το ελληνικό Βουκουρέστι” της ακαδημαϊκού κ. Φιλίτι, από τις εκδόσεις “Ομόνοια” της πολυβραβευμένης κ. Έλενας Λάζαρ, που εδώ και 30 χρόνια προβάλει την ελληνική λογοτεχνία και τα ελληνικά γράμματα στη Ρουμανία.
Στο ρου της κοινής βυζαντινής και βαλκανικής τους ιστορίας, Ελλάδα και Ρουμανία ανέπτυξαν ισχυρούς φιλικούς δεσμούς, μεγάλο μέρος των οποίων οφείλονται στους Έλληνες της Ρουμανίας, οι οποίοι εδραίωσαν τη διαπολιτισμική επικοινωνία και προχώρησαν διαχρονικά σε γόνιμες πολιτισμικές ανταλλαγές με το ρουμάνικο λαό, αμοιβαία επωφελείς και για τις δυο πλευρές.
Μια δεύτερη “Magna Graecia του Βορρά” -πέραν εκείνης που περιέγραψε ο σπουδαίος Έλληνας βυζαντινολόγος ακαδημαϊκός Διονύσιος Ζακυθηνός- εξελίχθηκε από την Αρχαιότητα μέχρι τη σύγχρονη εποχή στη Ρουμανία, η επίδραση της οποίας υπήρξε μεγάλη.
Και θαρρώ πως είναι ενδεικτικό ότι ένας συμπατριώτης μου Θεσσαλός λόγιος του 19ου αιώνα, ο Δανιήλ Φιλιππίδης είναι ο πρώτος που χρησιμοποίησε το όνομα Ρουμανία στο έργο του Ιστορία της Ρουμανίας, το οποίο τυπώθηκε το 1816 στη Λειψία.

Κυρίες και κύριοι,
Ήδη από τον 7ο π.Χ. αιώνα το ελληνικό στοιχείο εμφανίστηκε στις ρουμανικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας. Οι ελληνο-ρουμανικές σχέσεις ακτινοβόλησαν σε όλη την περίοδο μέχρι την εδραίωση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.
Η σφραγίδα του βυζαντινού πολιτισμού -πιο φανερή κυρίως στη Βλαχία και τη Μολδαβία– βρίσκεται παντού. Ο Βυζαντινός πολιτισμός αντανακλάται επί μια ολόκληρη χιλιετία, βόρεια του Δούναβη με αποτέλεσμα Έλληνες και Ρουμάνοι να βρίσκονται μαζί, για πάνω από μια χιλιετία, στον πνευματικό κόσμο της Ορθοδοξίας.
Είναι γνωστή εξάλλου η υποστήριξη των Ηγεμόνων των Παραδουνάβιων περιοχών προς το Άγιον Όρος. Πρόσφατα ήμασταν στην Αθωνική Πολιτεία και σε πολλές μονές μας μνημόνευσαν βοεβόδες της Μολδοβλαχίας ως κτήτορες και μεγάλους ευεργέτες. Κάποιοι από αυτούς είναι εικονογραφημένοι σε νάρθηκες μονών.
Η γη της Ρουμανίας έχει συνδεθεί και με την έναρξη του Αγώνα της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας, καθώς από το Ιάσιο ξεκίνησε ο Αλέξανδρος Υψηλάντης και η Φιλική Εταιρεία τον αγώνα για την Ελευθερία από τον Οθωμανικό Ζυγό.
Μάλιστα, ο Ρουμάνος ποιητής, Grigore Alexandrescu (1810-1885) και ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας, Κωστής Παλαμάς, αφιερώνουν και οι δύο συγκινητικά ποιήματα στην ηρωική στιγμή του Δραγατσανίου, που χθες είχανε τη χαρα να επισκεφθούμε και να αποτίσουμε φόρο τιμής στους ηρωες του Ιερού Λόχου που θυσιάστηκαν για την ελευθερία.
Από το δεύτερο ήμισυ του 19ου αιώνα ως τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, ο Ελληνισμός μπαίνει σε νέα εποχή. Στις πόλεις-λιμάνια, αλλά και σε άλλα κέντρα ανθίζουν ισχυρές ελληνικές κοινότητες (Κωστάντζα, Βραΐλα, Γαλάτσι, Σουλίνα).
Οι Έλληνες είναι παρόντες παντού και διακρίνονται σε όλους τους τομείς της πολιτικής, οικονομικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής των Ρουμάνων.
Τα 31 περιοδικά και εφημερίδες στην ελληνική γλώσσα που κυκλοφόρησαν επί 150 χρόνια σε διάφορες ρουμανικές πόλεις και φιλοξένησαν συνεργασίες με λαμπρές υπογραφές απ’ όλον τον ελληνικό κόσμο αποτελούν, με τη σειρά τους, πολύτιμα ντοκουμέντα εποχής.
Πολλών Ελλήνων τα ονόματα έχουν εγγραφεί στην ιστορία του ρουμανικού πολιτισμού χάρη στις μεγαλόψυχες δωρεές τους, όπως επί παραδείγματι ο γιατρός και πολιτικός Απόστολος Αρσάκης, ο Ευάγγελος Ζάππας, ο Παναγής Χαροκόπος και άλλοι.
Ακόμη μεγαλύτερη φαίνεται να είναι η επίδραση της ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας μέχρι σήμερα. Όπως πληροφορούμαι ένας εκ των σπουδαιότερων Ελλήνων ποιητών του 20ου αιώνα, ο Κωνσταντίνος Καβάφης, είναι ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας ποιητής στη Ρουμανία. Ο Καβάφης είναι ο πρώτος –και ο μόνος προς το παρόν– Έλληνας τα Άπαντα του οποίου εκδόθηκαν στα ρουμανικά.
Αν ο Αλεξανδρινός παραμένει ο πιο γνωστός Έλληνας ποιητής στη Ρουμανία, ο Κρητικός Νίκος Καζαντζάκης είναι ο πιο μεταφρασμένος Έλληνας πεζογράφος. Ενώ μια από τις μεγαλύτερες μορφές των ρουμανικών γραμμάτων υπήρξε ο φίλος του Καζαντζάκη, ο ελληνικής καταγωγής Παναΐτ Ιστράτι.
Θα έλεγε, λοιπόν, κανείς ότι οι φίλιες σχέσεις Ελλάδας και Ρουμανίας οφείλονται στο κοινό ιστορικό παρελθόν, την κοινή βυζαντινή πολιτιστική κληρονομιά, την κοινή θρησκευτική ταυτότητα και το ευρωπαϊκό κεκτημένο που διαμοιράζονται ως μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Φίλες και φίλοι,
Ο εκδοτικός οίκος “Ομόνοια” ενισχύει αυτά τα συνδετικά στοιχεία μεταξύ των λαών και το ρεύμα φιλελλήνων στη Ρουμανία με τις ποιοτικές μεταφράσεις μεγάλων Ελλήνων συγγραφέων και ποιητών και τις σημαντικές του εκδόσεις.
Με αυτά τα λόγια, θα ήθελα να εκφράσω την βαθιά μας εκτίμηση για το έργο που επιτελεί εδώ και 30 χρόνια ο εκδοτικός οίκος “Ομόνοιας” για τη διάδοση των ελληνικών γραμμάτων, σύσφιξη των ελληνο-ρουμανικών σχέσεων, τη σμίλευση της ελληνο-ρουμανικής φιλίας και την αμφίδρομη προαγωγή και ώσμωση των πολιτισμών μας.

Σας ευχαριστώ!